Beautiful January: AC Current and DC Current

သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔ အမွတ္တရ အျဖစ္ေရးသားလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

အီလက္ထရြန္းနစ္ေလာကတြင္ အသံုးျပဳတဲ့ လွ်ပ္စစ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါသည္။ ၎တို႔မွာ
၀၁။ AC (Alternating Current)
၀၂။ DC (Direct Current) တို႔ျဖစ္သည္။

၀၁။ AC (Alternating Current)
ေနအိမ္မွာသံုးေနတဲ့ မီးလံုးေတြလင္းေစဖို႔၊ေရခဲေသတၱာ၊ လွ်ပ္စစ္မီးပူ၊ထမင္းေပါင္းအိုးေတြ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ ဖို႔ AC လွ်ပ္စစ္ကို အသံုးျပဳၾကပါတယ္။
ျပန္လွန္လွ်ပ္စီးဟုေခၚဆိုၾကသည္။ AC ၏သေကၤတမွာ (~) ျဖစ္ျပီး အမ်ားဆံုး အသံုးျပဳလွ်က္ရွိေသာ လွ်ပ္စစ္ အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ေလသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထုတ္လုပ္ အသံုးျပဳရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျပဳျပင္ထိန္း သိမ္းရာတြင္ လည္းေကာင္း ကုန္က်စရိတ္သက္သာျပီး အျခားေသာ ဗို႔အားထုတ္လုပ္မႈမ်ား ထက္ ပိုမို လြယ္ကူ ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။ ထို႔အျပင္ လိုအပ္ေသာ (DC) လွ်ပ္စီးဗို႔အားေျပာင္းလဲ အသံုးျပဳႏိုင္သည္။
AC စနစ္တြင္ (Single Phase)ႏွင့္ (Three Phases)ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးထုတ္ယူသံုးစြဲပါသည္။
(Scope)တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္းေပၚပါမည္။
Graph of single phase single pole current

Graph of three phase current

Three phase တြင္ phase တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု Electrical Degree 120˚ ျခားနားေပၚထြန္းသည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံတြင္ အသံုးျပဳေသာ (AC) ဗို႔အားမွာ (220V/50Hz) ျဖစ္ပါသည္။ AC စနစ္တြင္ အသံုးျပဳ ေသာ ၀ါယာအမ်ိဳးအစား ၅-မ်ိဳးအား အေရာင္ခြဲထားပါသည္။ AC တြင္ၾကိဳးအနီေရာင္ကို ေဖ့စ္ Phase အပူၾကိဳး (Live) ဟုေခၚၾကသည္။ ၾကိဳးအနက္ေရာင္ကို အေအးၾကိဳး ႏူထရာယ္ Neutral လို႔ေခၚ ၾကတယ္။ ၾကိဳးအစိမ္း ေရာင္ကို ေျမစိုက္ၾကိဳး Earth လို႔ သတ္မွတ္ထားၾကတယ္။ (E)သေကၤတ၊ (PE) သေကၤတျဖင့္ ျပပါသည္။

AC သည္ Phase ႏွင့္ Neutral ေပါင္းမွ မီးလင္းသည္။ AC လွ်ပ္စစ္မွာက အဖိုနဲ႔အမ သီးသန္႔မရွိဘူး။ ဆိုလိုတာ က၀ါယာတစ္ဖက္မွာ လွ်ပ္စစ္ဖိုနဲ႔ လွ်ပ္စစ္မ သီးျခားမရွိဘူး။ အဖိုအမ တစ္လွည့္စီျဖစ္ေနတယ္။ တိုင္းတာၾကည့္ မယ္ ဆိုရင္ တစ္စကၠန္႔မွာ အဖိုနဲ႔အမအၾကိမ္ ၅၀ ျဖစ္ေနတယ္။ လိႈင္းပံု႑ာန္ေဆာင္တယ္။ အဲဒါကို Frequency ၾကိမ္ႏႈန္းလို႔ေခၚတယ္။ သေကၤတနဲ႔ျပရင္ ၅၀ ~/s (50 ဆိုင္ကယ္ပါစကၠန္႔ - Cycles/Sec) သို႔မဟုတ္ 50 Hz(ဟပ္) လိုပ ေခၚၾကတယ္။

၀၂။ DC (Direct Current)
DC စနစ္မွာ လွ်ပ္စစ္အဖိုနဲ႔ လွ်ပ္စစ္အမ သီးျခားရွိတယ္။ တစ္လမ္းသြားလွ်ပ္စီး ျဖစ္ပါသည္။ မ်ဥ္း ေျဖာင့္ျဖင့္ ပံုသ႑ာန္ေဖာ္ ေလ့ရွိပါသည္။ သေကၤတမွာ

ျဖင့္ျပသတတ္ပါသည္။ ေရဒီယိုကတ္ဆက္နားေထာင္ရန္၊ကြန္ပ်ဴတာသံုးစြဲရန္၊တီဗီြၾကည့္ရန္စသည္တို႔တြင္ ေအစီပလပ္ၾကိဳးကို သံုးေပမယ့္ စက္ထဲမွာ DC ေျပာင္းထားတယ္ဆိုတာကို သိရမယ္။ AC ေလာက္ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္း ထုတ္ယူျဖန္႔ျဖဴးမႈ မလြယ္ကူပါ။ ထို႔အျပင္ DC စနစ္အား AC စနစ္သို႔ အလြယ္တကူ မေျပာင္း လဲႏိုင္ပါ။ သို႔ရာတြင္ Electronics Circuits မ်ားတြင္ DC စနစ္သည္ မျဖစ္မေန အသံုးျပဳထားၾကေပသည္။
DC စနစ္အား အသံုးျပဳမည္ ဆိုပါက (+Ve, -Ve) မွန္ကန္စြာ သံုးရပါမည္။
DC ကို Scope တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္းေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။

DC စနစ္တြင္ ဗို႔အားႏွင့္ Current တို႔သည္ တစ္သမတ္တည္း တည္ျငိမ္ေနသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ တိုင္း တာေရးပစၥည္းေတြမွာ ေအစီဗို႔ ေအစီလွ်ပ္စီးေၾကာင္းဆိုရင္ မီတာဒိုင္ခြက္ရဲ ႔အတြင္းမွာ ~ လိႈင္းပံုစံနဲ႔ ေဖာ္ျပထား ပါတယ္။ ဒီစီဗို႔ ဒီစီလွ်ပ္စီးေၾကာင္းဆိုရင္ေတာ့ မီတာဒိုင္ခြက္ရဲ ႔အတြင္းမွာ - မ်ဥ္းေျဖာင့္ပံု ႏွင့္ ေဖာ္ျပထားပါ တယ္။ ဒိုင္ခြက္ေတြထဲမွာ ~ လိႈင္းနဲ႔ - မ်ဥ္းေျဖာင့္ႏွစ္ခုေတြ႔ခဲ့ရင္ AC/DC ႏွစ္မ်ိဳးလံုးသံုးလို႔ ရတဲ့ မီတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

Volt Meter - ဗို႔အားကိုတိုင္းတာသည္။